IEA’ya göre yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerde temiz enerji yatırımını en önemli küresel öncelik haline getirmenin zamanı geldi. Bu bağlamda gelişmekte olan ekonomilerde 2050 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşabilmesi için temiz enerji yatırımlarının, 2030 yılına kadar yıllık 1 trilyon doların üzerine çıkması gerekiyor.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (International Energy Agency / IEA) Dünya Bankası ve Dünya Ekonomik Forumu iş birliği ile hazırladığı “Yükselen ve Gelişmekte Olan Ekonomilerde Temiz Enerji Dönüşümünü Finanse Etmek” Raporunu (Financing Clean Energy Transitions in Emerging and Developing Economies) yayımladı. Yeni rapor, gelişmekte olan dünyada sürdürülebilir ve esnek bir ekonomik gelecek için uyumlu uluslararası çabalara ihtiyaç olduğuna dikkat çekiyor.
IEA’ya göre gelişmekte olan ekonomilerde 2050 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşabilmesi için temiz enerji yatırımlarının, geçen yılki 150 milyar doların altındaki seviyesine göre yedi kattan fazla artış ile 2030 yılına kadar yıllık 1 trilyon doların üzerine çıkması gerekiyor. Öte yandan rapora göre çok daha güçlü bir önlem alınmadığı takdirde Asya, Afrika ve Latin Amerika başta olmak üzere gelecek 20 yılda 5 milyar ton emisyon artışı yaşanabilir.
Rapor; yükselen ve gelişmekte olan pazarlarda enerji sektörünün tüm bölümlerindeki yıllık yatırımların, 2016’dan bu yana yaklaşık yüzde 20 düştüğünü ve ABD veya Avrupa’dakinden yedi kata kadar daha yüksek borç ve öz sermaye maliyetleriyle karşı karşıya kalındığını ortaya koyuyor.
Ayrıca rapora göre, yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerde bir ton CO2 emisyonundan kaçınmanın maliyeti, gelişmiş ekonomilerdeki ortalamanın yaklaşık yarısı kadar. Bunun nedeni kısmen, gelişmekte olan ekonomilerin, halihazırda devam etmekte olan kirletici enerji projelerini aşamalı olarak devre dışı bırakmak veya yenilemek zorunda kalmadan doğrudan daha temiz ve daha verimli teknolojilere atlayabilmeleri. Ancak IEA, yenilenebilir enerji yatırımını artırmaya çalışan yükselen piyasa ve gelişmekte olan ekonomilerin, “yatırımcılar için riske göre ayarlanmış getirileri ve güvenilir projelerin mevcudiyetini baltalayabilecek” bir dizi zorlukla karşı karşıya olduğuna da dikkat çekiyor.
Birçok yükselen ve gelişmekte olan ekonomide, temiz enerji yatırımları düşerken, emisyonların artış gösterdiğini belirten IEA Başkanı Fatih Birol, bu durumun küresel anlamda iklim ve sürdürülebilir enerji hedeflerine ulaşmak için tehlikeli bir fay hattı oluşturduğunu söyledi. Birol sözlerini şöyle sürdürdü: “Ülkeler bu yolculuğa aynı yerden başlamıyor. Birçoğunun daha sağlıklı ve daha refah bir enerji geleceğine hızla geçiş yapmak için ihtiyaç duyduğu fonlara erişimi yok. Ayrıca Covid-19 krizinin zararlı etkileri gelişmekte olan dünyanın birçok yerinde daha uzun sürüyor. Dünyada para sıkıntısı olmasa da para, en çok ihtiyaç duyulan ülkelere, sektörlere ve projelere gitmiyor. Hükümetler, gelişmekte olan dünyada temiz enerji geçişlerini finanse etmek için uluslararası kamu finans kurumlarına güçlü bir stratejik yetki vermelidir.”