Eskişehir’in Seyitgazi ilçesi Kırka Mahallesi’nde kurulu Eti Maden Tesisleri‘ndeki lityum karbonat pilot üretim tesisi bugün (26 Aralık 2020) düzenlenen törenle açıldı.
Açılışa video konferans yöntemiyle katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin, dünya bor rezervlerinin yüzde 73’üne sahip olduğunun altını çizerek, ülkede Balıkesir Bigadiç, Kütahya Emet ve Eskişehir Kırka’da bulunan bor yataklarının belli oranlarda lityum da içerdiğini söyledi. Lityumun üretiminin geleneksel üretim teknolojileriyle ekonomik olmadığı için bugüne kadar değerlendirilmediğini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, ETİ Maden’in üç yıldır yürüttüğü araştırma geliştirme çalışmasıyla bor üretimini, özellikle bu arada ortaya çıkan sıvı atığın içerisindeki lityumu geri kazanma noktasında yeni bir teknoloji geliştirdiğini söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu sayede atıklardaki bor ve lityumun alınarak lityum karbonat ve satılabilir bor ürünlerinin üretiminin gerçekleştirildiğini de sözlerine ekledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, tesisin tam kapasite devreye girmesiyle halihazırda tamamı ithal edilen lityum ihtiyacının yarıdan fazlasını karşılayacağını da sözlerine ekledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan sözlerine şöyle devam etti: “Yerli lityum üretimi, yüksek teknoloji gerektiren ürünlerdeki yerlilik oranının da artmasını sağlayacaktır. TOGG otomobilinin pillerinde kullanılacak lityumu da yine buradan temin etmeyi planlıyoruz. Elektrikli otomobillerin yanında akıllı telefonlar, tabletler, dizüstü bilgisayarlar, elektrikli aletler dahil olmak üzere tüm mobil cihazların bataryalarında da bu lityum kullanılacaktır. Ayrıca tesisten temiz su elde ederek yeni su kaynaklarına olan ihtiyacı da azaltacağız. Yaptığımız yatırım sayesinde geri dönüşüm odaklı, insan ve çevre sağlığına duyarlı bir üretim modeliyle 440 bin metreküplük sıvı atığın yüzde 90’ını tekrar kazanmayı hedefliyoruz.”
ETİ Maden Lityum Üretim Tesisi açılış töreninde konuşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, yüzde yüz yerli Ar-Ge ile rafine bor üretimi esnasında ortaya çıkan sıvı atıklardan lityum üretileceğini belirterek, bu yöntemle lityum üretiminin Eti Maden’e özgü ve dünyada bir ilk olduğunun da altını çizdi.
Üretim yönteminin patentinin alınması için başvuruda bulunulduğunu vurgulayan Bakan Dönmez, onaylanmasıyla birlikte Türkiye’nin bu alanda örnek alınan bir ülke olacağını da sözlerine ekledi.
Eskişehir Kırka’da hayata geçen pilot tesisin ilk etapta yıllık 10 tonluk üretim yapacağını belirten Bakan Dönmez, tesisin tam kapasite devreye girdiğinde, yıllık 600 tonluk bir üretimle Türkiye’nin lityum ihtiyacının yarısını karşılayacağını söyledi. Bu sayede yıllık 20 milyon Dolar’a denk gelen lityum ithalatının da önüne geçilmiş olacağını ifade eden Dönmez, başta yerli otomobil TOGG olmak üzere, mobil cihazlar, tabletler, bilgisayarlar gibi akıllı teknolojilerde yerli lityumun kullanılmasıyla, ileri teknolojilerde yerlilik oranının artmasına önemli bir katkı sağlayacağını da sözlerine ekledi.
Bakan Dönmez, tesiste lityum karbonat üretiminin yanı sıra yan ürün olarak boraks dekahidrat üretiminin yapılacağına değinerek, böylece Eti Maden’in dünyada lider olduğu bor ürünleri üretiminde de kapasite artışına gitmiş olacağını vurguladı.
Eskişehir Kırka’nın ayrıca bordan temizlik ürünü BORON‘un tesislerine de ev sahipliği yaptığını hatırlatan Dönmez, geçen hafta BORON temizlik ürünleri ailesine bulaşıklar için kullanılan üç yeni ürünün katıldığını anımsattı. Dönmez, gelen taleplere göre yeni ürünlerin Ar-Ge’si için de burada çalışmaların sürdürüldüğünü söyledi.
Lityum üretim tesisinin; doğaya saygılı, geri dönüşüm odaklı ve sürdürülebilir üretim anlayışıyla hayata geçirildiğinin altını çizen Bakan Dönmez mevcut stok sahasında bulunan atıkların lityum üretmek için değerlendirilmesiyle yeni atık depolama alanlarına duyulan ihtiyacın da azalacağını sözlerine ekledi. Bakan Dönmez sözlerine şöyle devam etti: “Tesisimizde yılda yaklaşık 440 bin metreküp sıvı atık işleyeceğiz ve bu atığın yüzde 90’ını geri kazanacağız. Atık depolama maliyetinin azalmasıyla yılda 1 milyon 300 bin Dolar’lık depolama maliyetinden de tasarruf etmiş olacağız. Türkiye’nin vizyon projelerinin, dünya markası olacak işlerinin arkasında bu tesisimiz olacak inşallah. Büyük ve güçlü Türkiye idealimizi gerçeğe dönüştürecek önemli bir adım olacak. Türkiye’nin bor cevheri, Türkiye’nin lityumuna; Türkiye’nin lityumu Türkiye’nin enerjisine hayat verecek. İnşallah devamında gelecek yeni Ar-Ge ve inovasyon projelerini de teşvik edecek.”
Gelinen noktada 2021’e dair umutların tazelendiğini söyleyen Bakan Dönmez, bu umut, inanç, azim ve kararlılığın 2023, 2053 ve 2071 hedeflerine ulaşılması için güç ve moral verdiğini söyledi.