Hükümetlerin Covid-19’a yanıt olarak tahsis ettiği ekonomik toparlanma paketlerindeki temiz enerji harcamaları son beş ayda %50 oranında artarak dünya çapında 710 milyar ABD doları aştı.
Uluslararası Enerji Ajansı (International Energy Agency / IEA) Sürdürülebilir Kurtarma İzleyicisi’nin ( Sustainable Recovery Tracker) en son güncellemesine göre hükümetler tarafından Covid-19 krizine yanıt olarak tahsis edilen temiz enerji harcaması son beş ayda %50 artarak, dünya çapında 710 milyar ABD dolarını aştı. IEA, benzersiz yasalaşmış harcama miktarının, hükümetlerin 2008’deki küresel mali krizin ardından yasalaştırdığı teşvik paketlerinde yer alan küresel yeşil harcamalardan %40 daha fazla olduğunu söyledi.
Yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerde, 2023’ün sonuna kadar yaklaşık 52 milyar ABD doları tutarında sürdürülebilir kurtarma harcaması planlanıyor. Bu da 2050 yılına kadar net sıfır emisyona giden yolda ihtiyaç duyulanın oldukça altında. Rapora göre halihazırda sınırlı mali imkanlara sahip hükümetler, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından emtia fiyatlarındaki artış sırasında vatandaşları için gıda ve yakıt satın alınabilirliğini koruma zorluğuyla karşı karşıya olduğundan bu açığın yakın zamanda kapanması pek olası görünmüyor.
Temiz enerjinin kurtarma planlarının merkezinde yer aldığı ülkeler, 2050 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşma olasılığını canlı tutuyor, ancak zorlu finansal ve ekonomik koşullar dünyanın geri kalanında kamu kaynaklarının altını oydu. Özellikle ihtiyacın en fazla olduğu yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerde bu temiz enerji yatırım trendlerini değiştirmek için uluslararası iş birliği gerekli olacaktır.”
IEA Başkanı Dr. Fatih Birol
Ayrıca IEA gelişmiş ekonomilerde bile tahsis edilen fonların bir kısmı öngörülen zaman çizelgeleri içinde piyasaya ulaşamama riskiyle karşı karşıya olduğuna dikkat çekiyor. Raporda hükümet programlarının oluşturulmasındaki gecikmelerin, devam eden tedarik zinciri aksaklıklarının, işgücü kıtlıkları ve finansal belirsizliklerinin de proje boru hatlarını tıkadığının altı çiziliyor.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle şiddetlenen artan fosil yakıt fiyatları, hükümetleri hem enerjiyi daha ekonomik hale getirmek için acil önlemler almaya hem de fosil yakıt bağımlılığını azaltmaya yönelik çabaları araştırmaya itti. Bununla beraber IEA’nın raporu, 2021’de Kuzey Yarımküre’de kış ısıtma sezonunun başlamasından bu yana, dünya çapında hükümetler tarafından haneler ve işletmeler için acil durumda karşılanabilirlik desteğinin yaklaşık 270 milyar ABD dolarına ulaştığını gösteriyor.
Genel olarak, sürdürülebilir enerjiye yapılan kamu harcamaları, hükümetlerin Covid-19’un ekonomik etkilerine karşı koymaya adadığı benzersiz 18,2 trilyon ABD doları tutarındaki mali çıkışların küçük bir kısmı olmaya devam ediyor. Ancak IEA, 2023’ten önce harcamalar için ayrılan hükümet harcamalarının, daha yüksek düzeyde özel sektör katılımını harekete geçirerek 1,6 trilyon ABD Doları değerinde sürdürülebilir yatırımları destekleyebileceğini tahmin ediyor.