Avrupa Yeşil Mutabakatı (European Green Deal) Nedir?

Günümüzde yaygın olarak Yeşil Mutabakat adıyla da bilinen Avrupa Yeşil Mutabakatı (European Green Deal), Avrupa Komisyonu tarafından 11 Aralık 2019’da sunulan, AB’yi yüzyılın ortasına kadar net sera gazı emisyonu olmayan, modern, kaynakları verimli kullanan ve rekabetçi bir ekonomiye sahip daha adil ve daha refah bir topluma dönüştürmeyi amaçlayan AB’nin yeni büyüme stratejisidir.

Kısaca Mutabakat, Avrupa’yı 2050’ye kadar “iklim nötr” bir kıta yapmayı amaçlayan bir dizi önlemin hayata geçirilmesine odaklanıyor. Buradan hareketle Avrupa Komisyonu, Avrupa Yeşil Mutabakatı yolunda iklim, enerji, tarım, sanayi, çevre ve okyanuslar, ulaşım, finans ve bölgesel kalkınma ile araştırma ve yenilik alanlarında yol haritası belirledi.

İklim

Avrupa Yeşil Mutabakatı, 2050 yılına kadar Avrupa’yı iklim nötr hale getirmeyi hedefliyor. Bununla beraber bu hedefi yasal olarak bağlayıcı kılmak için Komisyon, 1990 seviyelerine kıyasla 2030 yılına kadar en az %55’lik yeni, daha iddialı bir net sera gazı emisyonu azaltma hedefi belirleyen Avrupa İklim Yasasını önerdi.

Enerji

Enerji üretimi ve kullanımı, AB’nin sera gazı emisyonlarının %75’inden fazlasını oluşturuyor. Buradan hareketle Mutabakat temiz enerji geçişi için üç temel ilkeye odaklanıyor:

1. Güvenli ve uygun maliyetli bir AB enerji arzının sağlanması
2. Tam entegre, birbirine bağlı ve dijitalleştirilmiş bir AB enerji piyasası geliştirmek
3. Enerji verimliliğine öncelik vermek, binaların enerji performansını iyileştirmek ve büyük ölçüde yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı bir enerji sektörü geliştirmek

Tarım

Avrupa, sürdürülebilir gıda sistemlerini Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın odağına koyuyor. Bu bağlamda tarım hedefleri şu şekilde sıralanıyor:

1. İklim değişikliği ve biyolojik çeşitlilik kaybı karşısında gıda güvenliğini sağlamak,
2. AB gıda sisteminin çevresel ve iklimsel ayak izini azaltmak,
3. AB gıda sisteminin dayanıklılığını güçlendirmek,
4. Çiftlikten çatala rekabetçi sürdürülebilirliğe doğru küresel bir geçişe öncülük etmek

Sanayi

Mutabakat’ın sanayi alanındaki ana hedefini ise 2050 yılına kadar iklim nötrlüğüne ulaşmak için düşük emisyonlu teknolojiler, sürdürülebilir ürünler ve hizmetler için küresel pazarlardaki önemli potansiyelden yararlanılması oluşturuyor. Bununla birlikte, iklim nötr ve döngüsel bir ekonomiye ulaşmak, endüstrinin tam seferber edilmesini gerektiriyor. 

Çevre ve Okyanuslar

Avrupa’nın denizleri, okyanusları ve çevresi Avrupa için doğal ve ekonomik zenginlik kaynağı. Bu bağlamda Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın bu alandaki öncelikleri ise şunları içeriyor:

• Biyolojik çeşitliliği ve ekosistemleri korumak
• Hava, su ve toprak kirliliğini azaltmak
• Döngüsel ekonomiye doğru ilerlemek
• Atık yönetiminin iyileştirilmesi
• Mavi ekonomi ve balıkçılık sektörlerinin sürdürülebilirliğini sağlamak

Ulaşım

AB GSYİH’sine yaklaşık %5 katkı sağlayan taşımacılık Avrupa’da 10 milyondan fazla kişiyi istihdam ediyor. Ayrıca bu taşımacılık sistemi, Avrupa işletmeleri ve küresel tedarik zincirleri için de kritik öneme sahip.

Diğer yandan günümüzde AB’nin toplam sera gazı emisyonlarının yaklaşık %25’ini temsil eden ulaşım emisyonları, son yıllarda arttı. Bu bağlamda AB’nin 2050’ye kadar iklim açısından nötr ilk kıta olma hedefi de ulaşımda iddialı değişiklikler gerektiriyor. Ayrıca 2050’ye kadar ulaşımla ilgili sera gazı emisyonlarında %90’lık bir azalma sağlamak için net bir yola ihtiyaç var. Bu bağlamda Avrupa Komisyonu, AB’nin iklim, enerji, ulaşım ve vergilendirme politikalarını 2030 yılına kadar 1990 seviyelerine kıyasla net sera gazı emisyonlarını en az %55 oranında azaltmaya uygun hale getirmek için bir dizi öneri kabul etti.

Finans ve Bölgesel Kalkınma

Komisyon, gelecek 10 yılda en az 1 trilyon Euro’luk sürdürülebilir yatırımları harekete geçirmeye söz verdi. Bununla beraber AB’nin çok yıllı bütçesinin (2021-2028) %30’u; AB’nin COVID-19 pandemisinden kurtulmaya yönelik benzersiz NextGenerationEU (NGEU) aracı yeşil yatırımlara ayrıldı.

Araştırma ve Yenilik

Araştırma ve yenilik 2050’ye giden yolda merkezi bir rol oynaması bekleniyor.  Bu bağlamda bu alanda şu başlıklar öne çıkıyor:

• Gerekli geçişleri hızlandırmak ve yönlendirmek
• Çözümleri devreye alma, gösterme ve riskten arındırma
• Vatandaşları sosyal inovasyona dahil etmek

Avrupa Yeşil Mutabakatı Hangi Faydaları Sağlayacak?

Diğer yandan Mutabakat’ın hedeflerine ulaşılması ile birlikte vatandaşların ve gelecek nesillerin refahını ve sağlığını iyileştirecek şu hususlar da sağlanmış olacak.

• Temiz hava, temiz su, sağlıklı toprak ve biyolojik çeşitlilik
• Yenilenmiş, enerji verimli binalar
• Sağlıklı ve uygun fiyatlı yemek
• Daha fazla toplu taşıma
• Daha temiz enerji ve son teknoloji temiz teknolojik yenilik
• Onarılabilen, geri dönüştürülebilen ve yeniden kullanılabilen daha uzun ömürlü ürünler
• Geçiş için geleceğe yönelik işler ve beceri eğitimi
• Küresel olarak rekabetçi ve dayanıklı endüstri

Türkiye Yeşil Mutabakat Eylem Planını Yayımladı

AB’nin yeşil dönüşüm hedeflerini açıklamasının ardından Türkiye de iklim değişikliği ile mücadele politikalarına adaptasyonunu sağlamayı hedefleyen ve ihracatta rekabetçiliği güçlendirecek bir yol haritası niteliğindeki “Yeşil Mutabakat Eylem Planı” yayımladı. Bu bağlamda  “Yeşil Mutabakat Eylem Planı” Türkiye’nin kalkınma hedefleri doğrultusunda sürdürülebilir ve kaynak-etkin bir ekonomiye geçişini desteklemeyi amaçlıyor.

Mutabakat, T.C. Ticaret Bakanlığı liderliğinde kamu kurum ve kuruluşları ve özel sektör iş birliği içerisinde hazırlandı. Bununla beraber Eylem Planı 9 ana başlık altında toplam 32 hedef ve 81 eylemi kapsıyor.

Diğer yandan yol haritası niteliğindeki Eylem Planına ilişkin Cumhurbaşkanlığı Genelgesi 16.07.2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı.

KAYNAK

https://ec.europa.eu/info/index_en

https://www.novethic.fr/

https://ticaret.gov.tr/