Uluslararası Enerji Ajansı’nın (International Energy Agency /IEA) yeni yayımladığı Dünya Enerji Yatırımı 2022‘ye (World Energy Investment 2022) göre rekor temiz enerji harcaması, küresel enerji yatırımının 2022’de %8 büyümesine yardımcı olacak.
IEA Dünya Enerji Yatırımı 2022’yi 22 Haziran 2022 tarihinde yayımladı. Rapor, dünya enerji yatırımının 2022’de %8’in üzerinde artarak toplam 2,4 trilyon ABD dolarına ulaşacağını ve bu rakamın Covid öncesi seviyelerin çok üzerinde olduğunu gösteriyor. Bu beklenen artış ağırlıklı olarak temiz enerjide olacak. Bu bağlamda toparlanmaya başlayan temiz enerji yatırımlarının toplam enerji yatırımındaki büyümenin neredeyse dörtte üçünü oluşturarak 2022’de 1,4 trilyon ABD dolarını aşması bekleniyor.
Rapora göre 2015’te Paris Anlaşması‘nın imzalanmasından sonraki beş yıl içinde temiz enerji yatırımı yılda yalnızca %2 arttı. Ancak 2020’den bu yana büyüme hızı önemli ölçüde hızlanarak %12’ye ulaştı.
IEA’ya göre 2021’de en yüksek temiz enerji yatırım seviyeleri Çin’de (380 milyar ABD doları) gerçekleşirken; onu Avrupa Birliği (260 milyar ABD doları) ve ABD (215 milyar ABD doları) izledi.
Bununla beraber hükümetlerin mali desteğiyle desteklenen harcamalar özellikle gelişmiş ekonomilerde sürdürülebilir finansın yükselişiyle desteklendi.
Yenilenebilir enerji kaynakları, şebekeler ve depolama artık toplam enerji sektörü yatırımının %80’inden fazlasını oluşturuyor. Bununla beraber solar PV, piller ve elektrikli araçlara yapılan harcamalar ise 2050 yılına kadar küresel net sıfır emisyona ulaşılmasıyla tutarlı oranlarda artıyor.
Diğer yandan IEA’ya göre sıkı tedarik zincirleri de yatırımdaki artışta büyük rol oynuyor. Bu kapsamda raporda harcamadaki genel artışın neredeyse yarısının; işçilik ve hizmetlerden çimento, çelik ve kritik mineraller gibi malzemelere kadar olan yüksek maliyetlerin bir yansıması olduğu vurgulanıyor. Ayrıca düşük bir tabandan, özellikle piller, düşük emisyonlu hidrojen ve karbon yakalama kullanımı ve depolaması gibi bazı gelişmekte olan teknolojilere yapılan harcamalarda da hızlı bir büyüme yaşanıyor. 2022’de pil enerji depolamasına yapılan yatırımının ise iki katından fazla artarak yaklaşık 20 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
IEA Başkanı Fatih Birol
“Bugünün küresel enerji krizini de iklim krizini de görmezden gelme lüksümüz yok. Ancak iyi haber şu ki, aralarında bir seçim yapmak zorunda değiliz- her ikisini de aynı anda ele alabiliriz. Temiz enerji geçişlerini hızlandırmak için yatırımda büyük bir artış, tek kalıcı çözümdür. Bu tür yatırımlar artıyor ancak yüksek fosil yakıt fiyatlarının tüketiciler üzerindeki baskısını hafifletmek, enerji sistemlerimizi daha güvenli hale getirmek ve dünyanın iklim hedeflerimize ulaşmasını sağlamak için çok daha hızlı bir artışa ihtiyacımız var.”
IEA’ya göre küresel temiz enerji yatırımları şu anda Paris Anlaşması’nın imzalandığı dönemdeki seviyesinin çok üzerinde olsa da artış gelişmiş ekonomiler ve Çin’de yoğunlaştı. Yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerde (Çin hariç) temiz enerji harcamaları 2015 seviyelerinde kalmaya devam ediyor. Bununla beraber teknoloji maliyetleri eskisinden önemli ölçüde düşük olduğundan ve diğerlerinin yanı sıra Hindistan’da şebeke ölçeğinde yenilenebilir enerji kaynakları, Brezilya’da rüzgar enerjisi ve dağıtılmış PV gibi bazı parlak noktalar olduğundan, bu fonlar eskisinden daha ileri gidiyor. Ancak IEA genel olarak, gelişmekte olan dünyanın çoğunda temiz enerji yatırımının göreli zayıflığının analizlerinin ortaya koyduğu en endişe verici eğilimlerden biri olduğunun altını çiziyor.
Diğer yandan IEA bir başka uyarı işaretinin ise 2021’de, Asya’daki gelişmekte olan ekonomilerin öncülüğünde 2022’de benzer bir artışla birlikte kömür arzına yapılan yatırımda %10’luk bir artış şeklinde geldiğinin altını çiziyor. Rapora göre Çin iç piyasasına önemli miktarda yeni kömür kapasitesi geliyor.
Ayrıca enerji krizi ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, yükselen Asya ekonomilerinde kömür arzının genişletilmesi de dahil olmak üzere yakıtlara yeni yatırımları teşvik ediyor. IEA’ya göre Genel olarak, bugünün petrol ve gaz harcamaları geleceğin iki vizyonu arasında sıkışıp kalmış durumda: küresel ısınmayı 1,5 °C ile sınırlandırmakla uyumlu bir yol için çok yüksek, ancak hükümetlerin bugünün politika ayarlarına bağlı kaldığı bir senaryoda artan talebi karşılamak için yeterli değil. iklim vaatlerini yerine getirmiyor.
Küresel petrol ve gaz sektörü gelirinin, 2022’de, büyük bir kısmı büyük petrol ve doğal gaz ihraç eden devletlere gidecek şekilde, beş yıllık ortalamasının iki katından fazla olan 4 trilyon dolara sıçraması bekleniyor.