Türkiye’nin yenilenebilir enerji hikâyesinin bugün gençlik dönemini yaşadığını belirten Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, yenilenebilir enerji sektörünün Covid-19 salgınının yarattığı olumsuzluklara karşı bir nevi antikor geliştirdiğini söyledi.
Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi (IICEC), “Dünyada ve Türkiye’de Yenilenebilir Enerjinin Bugünü ve Yarını” başlıklı webinarı 21 Nisan 2021 Çarşamba günü gerçekleştirdi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, webinarda değerlendirmelerde bulundu.
Covid-19 salgınının gölgesinde küresel ekonominin ciddi darboğazdan geçtiğini belirten Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, yenilenebilir enerjinin, böyle bir dönemde büyüyen nadir sektörlerden olduğunu söyledi. Bakan Dönmez, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA)’nın 2020 mayıs tarihli Yenilenebilir Enerji Piyasası Görünümü raporunda yenilenebilir enerjinin geçen yıl yüzde yedi büyümesinin öngörüldüğünü söyledi. Dönmez sözlerini şöyle sürdürdü: “Günümüze hakim olan bir jargonla ifade edecek olursa sektör krizin yarattığı olumsuzluklara karşı bir nevi antikor geliştirdi ve yıl sonunda bu oran revize edilerek artışın yüzde 18’e dayanacağı öngörüldü. Yenilenebilir enerjiye talep o denli yüksek ki önümüzdeki 5-10 yıl içerisinde yenilenebilir enerjiden sağlanan elektriğin, kömürden sağlanan elektriği geçmesi bekleniyor. Bu aslında şu anlama geliyor. Yaklaşık 50 yıldır baktığımızda zirvedeki yerini koruyan fosil yakıtlar tahtını yenilenebilir enerjiye bırakacak. Tabi ki iklim kriziyle mücalede karbon emisyonlarının azaltılmaya çalışılması yenilenebilir enerjinin çekiciliğini daha da arttırıyor. İklim değişikliğiyle ilgili endişelerin artmasıyla, yenilebilir enerjiye yapılan yatırımların önümüzdeki beş yıl içerisinde iki kat artması öngörülüyor.”
Türkiye’nin yenilenebilir enerji hikâyesinin bugün gençlik dönemini yaşadığını belirten Bakan Dönmez şöyle konuştu: “Her geçen gün daha dinamik, daha hareketli, daha fazla paydaşın yer aldığı bir sektör haline geliyor. Bugünlere tabi ki bir gecede gelmedik. Enerji sektörümüz özellikle son 20 yılda ciddi bir dönüşümden geçti. Sektörün yaşadığı bu metamorfoz, enerjideki kamu hakimiyetinden rekabete dayalı serbest piyasa dinamiklerine geçişin de temellerini attı. Elektrik sektörünün özelleşmesiyle birlikte piyasa hacminin derinleştiği, daha fazla aktörün piyasaya girdiği, rekabetin yoğunlaştığı ve vatandaş memnuniyeti odaklı bir yapının hayata geçirdik.”
Türkiye’nin toplam kurulu gücünün yaklaşık 97 bin MW seviyesini geçtiğini belirten Bakan Dönmez, bu yıl içerisinde 100 bin MW sınırının aşılacağını tahmin ettiklerini söyledi. Dönmez sözlerine şöyle devam etti: “Son 20 yılda kurulu güçte yaşanan üç katı aşkın artış ile özel sektör yatırımlarının bunda payı büyük. Bugün kamunun elektrik üretimindeki payı yıllık olarak baktığımızda ortalama yüzde 15-20’ler civarında seyrediyor. Yani geriye kalan yüzde 80-85’lik bir kısmı artık özel sektör üretiyor. Özellikle 2011 sonrası özel sektör tarafından yapılan yıllık kurulu güç yatırımları kamunun yıllık kurulu güç yatırımlarını geride bıraktı. Biz bundan mutsuz değiliz. Tam tersine mutluyuz. Yeter ki her alanda özel sektör bizi geride bıraksın.”
Bakan Dönmez, Türkiye’nin özellikle son 10 yıldaki yapısal düzenlemeleri ve yatırım ortamının desteklenmesine yönelik politikalarıyla yenilenebilir enerji alanında önemli ilerlemeler kaydettiğini söyledi. Dönmez, Avrupa Birliği 2020 İlerleme Raporu’nda da Türkiye’nin çok ileri düzeyde olduğunu sözlerine ekledi. Dönmez sözlerini şöyle sürdürdü:” Yenilenebilir enerjideki oranlar geldiğimiz noktayı göstermesi açısından önemli. Bugün kurulu gücümüzün, yüzde 52,3’lük kısmı yenilenebilir enerji kaynaklarından oluşuyor. 2011 yılında yüzde 25,4 olan yenilenebilir kaynakların elektrik üretimimizdeki payı, 2019 yılında yüzde 43,9’a; geçtiğimiz yıl ise yüzde 42,4 ‘e ulaştı. 2020 yılının ilk üç ayında devreye aldığımız kurulu gücün neredeyse tamamı yüzde 98’i yenilenebilir kaynaklardan oluştu.”
Dönmez günümüzde Türkiye’nin yenilenebilir kurulu gücünde dünyada 12’inci Avrupa’da ise beşinci sırada olduğunu sözlerine ekledi. Bakan Dönmez, 2002-2020 döneminde yenilenebilir enerji kurulu gücünü en çok artıran dünyada dokuzuncu Avrupa’da ise dördüncü ülke olduğunu vurguladı.
Dönmez, Milli Enerji ve Maden Politikası kapsamında her yıl en az 1000 MW rüzgar ve 1000 MW güneş YEKA yarışması yapmayı hedeflediklerini söyledi. Dönmez şunları söyledi: “”YEKA’lar bir Türkiye modeli olarak ortaya çıktı. Hem kaynak hem de teknoloji bazında Türkiye’de yenilenebilir enerjinin gelişimi adına önemli bir adım oldu. Haftaya pazartesi itibarıyla ilk mini YEKA yarışmalarımızı da gerçekleştireceğiz. Bu yarışmaları daha önce 1000 MW gibi tek parçalı alanlarda gerçekleştiriyorduk. Şimdi 10, 15 ve 20 MW büyüklüğünde 74 yarışma gerçekleştireceğiz.”