Uluslararası Enerji Ajansı (International Energy Agency/IEA) Dünya Enerji Görünümü 2022’yi (World Energy Outlook 2022 / WEO) yayımladı. Rapora göre net sıfır emisyona ulaşmak için 2050’de temiz enerji yatırımlarının 4 trilyon dolara ulaşması gerekiyor.
IEA’nın Dünya Enerji Görünümü 2022 raporu, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin bir sonucu olarak enerji piyasalarının ve politikalarının derinden değiştiğine dikkat çekiyor.
Rapora göre ilk defa, fosil yakıtların her birine yönelik küresel talep, tüm WEO senaryolarında zirveye ulaşıyor veya durağanlık gösteriyor. Özellikle de dünya enerji düzeni yeniden şekillendikçe Rus ihracatı önemli ölçüde düşüyor. Bu bağlamda büyük sarsıntılar doğal gaz, kömür ve elektrik piyasalarında hissediliyor. Bu bağlamda kömür kullanımı önümüzdeki birkaç yıl içinde gerilerken; doğal gaz talebi de on yılın sonunda düşüşe geçiyor.
Raporda kuzey yarımkürede yaklaşan kış mevsiminin doğal gaz piyasaları için tehlikeli bir an olacağının da altı çiziliyor. Bu bağlamda 2023-2024 kışının zorlu geçebileceği vurgulanıyor. Diğer yandan elektrikli araç satışlarının artmasıyla birlikte petrol talebinin 2030’ların ortalarında azalmaya başlaması öngörülüyor.
Bununla beraber birçok hükümet tüketicileri krizin etkilerinden korumaya yönelik kısa vadeli önlemlerin yanı sıra artık daha uzun vadeli adımlar atıyor. Bazıları petrol ve doğal gaz arzını artırmayı veya çeşitlendirmeyi, birçoğu ise yapısal değişiklikleri hızlandırmayı hedefliyor. En dikkate değer tepkiler arasında ise ABD Enflasyon Azaltma Yasası, AB’nin 55’e Uygun paketi ve REPowerEU, Japonya’nın Yeşil Dönüşüm (GX) programı, Kore’nin enerji karışımında nükleer ve yenilenebilir enerji kaynaklarının payını artırma hedefi ve Çin ve Hindistan’daki iddialı temiz enerji hedefleri yer alıyor.
“Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin bir sonucu olarak, enerji piyasaları ve politikaları sadece şu an için değil, on yıllar boyunca değişti. Bugünün politika ayarlarında bile, enerji dünyası gözlerimizin önünde çarpıcı bir şekilde değişiyor. Dünyanın dört bir yanındaki hükümet tepkileri, bunu daha temiz, daha uygun maliyetli ve daha güvenli bir enerji sistemine doğru tarihi ve kesin bir dönüm noktası yapmayı vaat ediyor.”
IEA İcra Direktörü Fatih Birol
Diğer yandan rapora göre temiz elektriğin öncülüğünde, bazı sektörler daha hızlı bir dönüşüme hazırlanıyor. Güneş PV, rüzgar, elektrikli araçlar (EV) ve pillerin dağıtımı için günümüzün büyüme oranları aynı şekilde korunursa açıklanan politikalara dayalı senaryoya göre öngörülenden çok daha hızlı bir dönüşüm sağlayacak. Bununla beraber mevcut politikalar senaryosunda küresel temiz enerji yatırımları 2030 yılına kadar 2 trilyon doların üzerine çıkarken; 2050 net sıfır emisyon senaryosunda ise bu yatırımların aynı dönemde 4 trilyon ABD dolarının üzerine çıkması gerekiyor.
Ayrıca rapora göre piller, güneş PV’leri ve elektrolizörler dahil olmak üzere bazı önemli teknolojiler için tedarik zincirleri, daha büyük küresel hırsı destekleyen oranlarda genişliyor. Raporda 2030 yılına kadar ülkelerin iklim taahhütlerini yerine getirmesi durumunda Avrupa Birliği, Çin ve Amerika Birleşik Devletleri’nde satılan her ikinci arabanın elektrikli olacağının altı çiziliyor.